«Ο Κύριος εβασίλευσεν εν ειρήνη…» Προπορεύονται οι άγιοι άγγελοι και γύρω Του κύκλω ιπτάμενα τα χερουβίμ και τα σεραφείμ σεβίζουν – εξ πτέρυγες τω ενί και έξ πτέρυγες τω ενί- τη μεγαλοσύνη της Δόξας Του, τη μεγαλοσύνη της φιλανθρωπίας Του, την ανεκλάλητη χαρά που πηγάζει από τη μέριμνα Του για τον Κόσμο, τον καθένα ξεχωριστά και όλους μαζί. Είναι όπως ο ποιμένας- ο Καλός- που νοιάζεται για το ποίμνιο του και ξεπερνά τους λογισμούς του φόβου και τρέχει να βρει το χαμένο πρόβατο για να αποκαταστήσει την τάξη και την ενότητα του ποιμνίου του. Και ίσως όχι μόνο επειδή το αγαπά τόσο, αλλά και επειδή νοιάζεται και για την αρτιότητα της δουλειάς του. Και όντως περισσότερο θα αποκομίσει από την εργασία εκατό ζώων παρά από αυτή των ενενήντα εννέα. Το ίδιο και ο Χριστός: μεριμνά και ενδιαφέρεται για την αρτιότητα του ποιμνίου Του ψάχνοντας στις απόκρημνες πλαγιές της κοινωνίας μας για αυτό το εκατοστό και χαμένο πρόβατο, ώστε να κάνει καλύτερα τη δουλειά του. Να το βάλει μέσα στο παράδεισο. Και ενώ βασιλεύει ο ήλιος της ημέρας έρχεται να δώσει τη θέση του, σ’ αυτόν τον ήλιο της Δικαιοσύνης- τον άδυτο, τον ανέσπερο και ίσως τον μόνο αληθινό. Άδυτος ακριβώς λόγω της ιδιότητας του. Ανέσπερος λόγω της ταυτότητας Του. Αιώνιος διότι ακριβώς είναι αληθινός. Και φωτίζει πάντα άνθρωπο- αποφεύγοντας τις διακρίσεις… Και εδώ ο Χριστός φαίνεται μες τη μεγαλοσύνη Του, συγκαταλέγει στη ποίμνη το απολεσθέν- το φροντίζει όμοια με τα άλλα, και το κάνει πάλι παιδί του, όπως ο Πατέρας του Ασώτου, θύει το σιτευτό μόσχο-όταν ο γιός του γυρνάει πίσω.
Πόσο όμως σημαντική είναι αυτή η έκφραση της Ενότητας στον λόγο της Αγίας Γραφής και της Ιεράς Παράδοσης όπως αυτή κληροδοτήθηκε από τους Πατέρες μας; Εκκλησία χωρίς Ενότητα δεν είναι Εκκλησία. Εκκλησία χωρίς Ενότητα αποτελεί μια αόριστη έννοια η οποία – θα αποτελούσε καλή ευκαιρία κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής ανάλυσης, όπως κατά καιρούς προσπάθεια έχει γίνει… Εκκλησία, όμως, είναι Σώμα με μέλη, μυαλό και λογισμό. Λογισμό ο οποίος είναι αλάνθαστος. Χωρίς αυτό να ερμηνεύεται με κοσμικά κριτήρια και κοινωνικό-ιστορικές αναλύσεις. Το αλάνθαστο της Εκκλησίας έρχεται και συνεπάγεται με την ίδια την Ουσία Της- τη Ταυτότητα της: Ιδρύθηκε από τον Χριστό και αποκλείεται να κάνει λάθος.. Λέω η Εκκλησία, όχι ο Επίσκοπος- κατά μόνας. Η Εκκλησία είναι μια αγία Δημοκρατία- ας μας επιτρέψουν οι πολιτικοί επιστήμονες να δανειστούμε τους όρους τους και βέβαια να τους μεταμορφώσουμε μέσα στο πνευματικό εργαστήρι της Ορθοδοξίας. Συναχθήκαμε κάποτε και μας έγινε συνήθειο. Μαζευτήκαμε στο όνομα του Χριστού όταν η πίστη μας αμφισβητήθηκε. Θεωρήσαμε ότι έτσι είναι καλό και άγιο. Και το «χορηγόν» Άγιο Πνεύμα μας καθοδήγησε. Γιατί διαδεχθήκαμε –αναξίως μεν, αδιαμφισβήτητα δε- αυτούς τους ένδεκα που εξέλεξαν το Ματθία για δωδέκατο. Αυτούς που έγιναν εβδομήντα και έπειτα Οικουμένη Ολόκληρη! Από αυτούς μάθαμε κι εμείς. Και αποφασίσαμε στη Νίκαια, στη Πόλη, στη Χαλκηδόνα και την Έφεσο. Πήραμε την ιερή παρακαταθήκη και την κάναμε βίωμα της Εκκλησίας στα δύο χιλιάδες χρόνια που βιώνεται μέσα στην Ιστορία…
Η Εκκλησία του Χριστού απέκτησε Συνοδικό σύστημα όχι επειδή ήταν μια μέθοδος καλύτερη ως προς τη διοίκηση της. Απέκτησε συνοδικό σύστημα επειδή έτσι έμαθε από τους μαθητές του Νυμφίου Της, του Κυρίου όλων. Και δεν παύει πότε να ξεχνά τις ρίζες Της. Δεν μπορεί να ξεχάσει διότι από αυτή τη πηγή τρέφεται και δυναμώνει μέσα στο χρόνο. Από κει ζει και αναπνέει. Από αυτό το Άγιο Πνεύμα που «όλον συγκροτεί το θεσμό της». Έτσι όπως τότε, τα παλαιά εκείνα χρόνια των πρώτων χριστιανών στα ένδοξα πορφυρογέννητα βυζαντινά, φθάνει στα σημερινά, να δώσει τις αναγκαίες απαντήσεις αλλά και να προβάλλει τα ερωτήματά της μέσα στο σύγχρονο κόσμο. Εκκλησία χωρίς παρουσία μέσα στη πραγματικότητα που περιβάλλει τα μέλη της, δεν μπορεί να υπάρξει. Ούτε καν θα μπορούσε να υπάρχει αφού η ίδια η μαρτυρία της την εμποδίζει να σκεφθεί καν κάποια τέτοια υποτιθέμενη άποψη. Η Εκκλησία είναι ζωντανή και δεν πρόκειται να πεθάνει πότε. Όποιος πιστεύει ότι μπορεί να πεθάνει ή έστω να αποδυναμωθεί, πέφτει σε αίρεση, λησμονώντας τους λόγους τους ίδιου του Χριστού. Μπορεί να πολεμάται και τούτο ίσως θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένα ωραίο πείραμα γι΄ αυτούς που έχουν και την έσχατη στιγμή ανάγκη να βάλλουν τα χέρια τους στον τύπο των ήλων και να αντιληφθούν- αν τους είναι αναγκαίο και πειραματικά- το αθάνατο της ουσία της- την αιωνιότητα του θεσμού της.
Τα μέσα της ενημέρωσης αρέσκονται υπέρ του δέοντος να πολεμούν την Εκκλησία του Χριστού… Είναι λογικό, ωστόσο, είναι σφάλμα να τα κατακρίνουμε. Τα μέσα εν γένει γεννήθηκαν μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο, τρέφονται από αυτό. Ο αγώνας τους έχει να κάνει με το κέρδος, δεν μπορούν να υπηρετούν δύο κυρίους. Ωστόσο, η στάση τους αυτή μακροπρόθεσμα βοηθά την Εκκλησία για τους λόγους που ήδη αναφέραμε. Και υπάρχει μια ειδολογική διαφορά: η Εκκλησία γεννήθηκε σε ένα άλλο πλαίσιο που αγκαλιάζει όλα τα υπόλοιπα. Ρόλος της πάλι είναι όχι να κατατροπώσει ότι τη πολεμάει. Αυτό δεν αποτελεί μέρος της Θεολογίας της- κάθε άλλο. Ρόλος της είναι να μεταποιήσει ό,τι τη πολεμάει. Κι εκεί είναι η διαφορά της ηθικής της από την ανηθικότητα των μέσων. Κι εκεί που πολεμάται, ο λαός ξυπνάει και συσπειρώνεται. Βλέπει ότι η μάνα του βρίζεται από τους «αλήτες που ζουν στην ίδια γειτονιά» και αντιδρά! Και οι Ποιμένες της αγρυπνούν και τότε έρχεται το Άγιο Πνεύμα και ενώνει τα άγχη και τους αγώνες των τοπικών Εκκλησιών και γυρίζουν πίσω το χρόνο και την ιστορία να πιούν από το κοινό ποτήρι που κάποτε ένωσε τον κόσμο ολόκληρο για να συνεχίσουν και υγιώς να πορεύονται. Ο λόγος τούτος δεν είναι μια επευφημία για το μεγάλο γεγονός της Σύναξης των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών στο Φανάρι τούτες τις μέρες. Αυτοί οι ποιμένες της Εκκλησία έχουν τις ευλογίες των πατέρων και πρωτοστατών των κινήσεων αυτών, των Δώδεκα, του Αθανασίου, του Νικολάου, του Ταρασίου, του Φωτίου, του Παλαμά ως των εσχάτων, του Αθηναγόρου, του Δημητρίου…
Και μαζευτήκαμε όλοι οι Ορθόδοξοι λαοί, γύρω από το τραπέζι της Ενότητας όπως αυτό με απόλυτη ακρίβεια εκφράζεται μέσα στο πλαίσιο της Θείας Ευχαριστίας. Και ήσαν όλοι εκεί – όπως την αρχαία Εκκλησία- και για όσους δεν ήταν, επειδή η ιστορία θέλησε έτσι, ο λαός και οι ποιμένες του προσεύχονται… Και όπως πάλαι, μαζευτήκαμε και δώσαμε φιλήματι αγίω – ξεχάσαμε ό,τι μας απομακρύνει και γίναμε πάλι «ένα» μπροστά στη κοινή τράπεζα. Ήπιαμε από το ίδιο ποτήρι και θυμηθήκαμε παλιές ζωογόνες αναμνήσεις- δίνοντας την ευχαριστία και αναγνώριση στη πολύπαθη μητέρα που μας έδωσε κάποτε το φώς του Χριστιανισμού. Τούτο από του νυν και έως του αιώνος: Εκεί που πραγματώνεται η Βασιλεία των εσχάτων, που έγινε πραγματικότητα ενώνοντας το χρόνο από την πρώτη ως την όγδοη ημέρα, εκεί που ατελεύτητα πραγματώνεται η Ανάσταση και η Βασιλεία δεν έχει τέλος- υποδεχθήκαμε όλοι μαζί- εν μια τη φωνη- ψάλλοντας το εσπέρας προκείμενον : « Ο Κυριος Εβασίλευσεν, ευπρέπεια ενεδύσατο», τον Βασιλέα των Βασιλευόντων.
Πόσο όμως σημαντική είναι αυτή η έκφραση της Ενότητας στον λόγο της Αγίας Γραφής και της Ιεράς Παράδοσης όπως αυτή κληροδοτήθηκε από τους Πατέρες μας; Εκκλησία χωρίς Ενότητα δεν είναι Εκκλησία. Εκκλησία χωρίς Ενότητα αποτελεί μια αόριστη έννοια η οποία – θα αποτελούσε καλή ευκαιρία κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής ανάλυσης, όπως κατά καιρούς προσπάθεια έχει γίνει… Εκκλησία, όμως, είναι Σώμα με μέλη, μυαλό και λογισμό. Λογισμό ο οποίος είναι αλάνθαστος. Χωρίς αυτό να ερμηνεύεται με κοσμικά κριτήρια και κοινωνικό-ιστορικές αναλύσεις. Το αλάνθαστο της Εκκλησίας έρχεται και συνεπάγεται με την ίδια την Ουσία Της- τη Ταυτότητα της: Ιδρύθηκε από τον Χριστό και αποκλείεται να κάνει λάθος.. Λέω η Εκκλησία, όχι ο Επίσκοπος- κατά μόνας. Η Εκκλησία είναι μια αγία Δημοκρατία- ας μας επιτρέψουν οι πολιτικοί επιστήμονες να δανειστούμε τους όρους τους και βέβαια να τους μεταμορφώσουμε μέσα στο πνευματικό εργαστήρι της Ορθοδοξίας. Συναχθήκαμε κάποτε και μας έγινε συνήθειο. Μαζευτήκαμε στο όνομα του Χριστού όταν η πίστη μας αμφισβητήθηκε. Θεωρήσαμε ότι έτσι είναι καλό και άγιο. Και το «χορηγόν» Άγιο Πνεύμα μας καθοδήγησε. Γιατί διαδεχθήκαμε –αναξίως μεν, αδιαμφισβήτητα δε- αυτούς τους ένδεκα που εξέλεξαν το Ματθία για δωδέκατο. Αυτούς που έγιναν εβδομήντα και έπειτα Οικουμένη Ολόκληρη! Από αυτούς μάθαμε κι εμείς. Και αποφασίσαμε στη Νίκαια, στη Πόλη, στη Χαλκηδόνα και την Έφεσο. Πήραμε την ιερή παρακαταθήκη και την κάναμε βίωμα της Εκκλησίας στα δύο χιλιάδες χρόνια που βιώνεται μέσα στην Ιστορία…
Η Εκκλησία του Χριστού απέκτησε Συνοδικό σύστημα όχι επειδή ήταν μια μέθοδος καλύτερη ως προς τη διοίκηση της. Απέκτησε συνοδικό σύστημα επειδή έτσι έμαθε από τους μαθητές του Νυμφίου Της, του Κυρίου όλων. Και δεν παύει πότε να ξεχνά τις ρίζες Της. Δεν μπορεί να ξεχάσει διότι από αυτή τη πηγή τρέφεται και δυναμώνει μέσα στο χρόνο. Από κει ζει και αναπνέει. Από αυτό το Άγιο Πνεύμα που «όλον συγκροτεί το θεσμό της». Έτσι όπως τότε, τα παλαιά εκείνα χρόνια των πρώτων χριστιανών στα ένδοξα πορφυρογέννητα βυζαντινά, φθάνει στα σημερινά, να δώσει τις αναγκαίες απαντήσεις αλλά και να προβάλλει τα ερωτήματά της μέσα στο σύγχρονο κόσμο. Εκκλησία χωρίς παρουσία μέσα στη πραγματικότητα που περιβάλλει τα μέλη της, δεν μπορεί να υπάρξει. Ούτε καν θα μπορούσε να υπάρχει αφού η ίδια η μαρτυρία της την εμποδίζει να σκεφθεί καν κάποια τέτοια υποτιθέμενη άποψη. Η Εκκλησία είναι ζωντανή και δεν πρόκειται να πεθάνει πότε. Όποιος πιστεύει ότι μπορεί να πεθάνει ή έστω να αποδυναμωθεί, πέφτει σε αίρεση, λησμονώντας τους λόγους τους ίδιου του Χριστού. Μπορεί να πολεμάται και τούτο ίσως θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένα ωραίο πείραμα γι΄ αυτούς που έχουν και την έσχατη στιγμή ανάγκη να βάλλουν τα χέρια τους στον τύπο των ήλων και να αντιληφθούν- αν τους είναι αναγκαίο και πειραματικά- το αθάνατο της ουσία της- την αιωνιότητα του θεσμού της.
Τα μέσα της ενημέρωσης αρέσκονται υπέρ του δέοντος να πολεμούν την Εκκλησία του Χριστού… Είναι λογικό, ωστόσο, είναι σφάλμα να τα κατακρίνουμε. Τα μέσα εν γένει γεννήθηκαν μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο, τρέφονται από αυτό. Ο αγώνας τους έχει να κάνει με το κέρδος, δεν μπορούν να υπηρετούν δύο κυρίους. Ωστόσο, η στάση τους αυτή μακροπρόθεσμα βοηθά την Εκκλησία για τους λόγους που ήδη αναφέραμε. Και υπάρχει μια ειδολογική διαφορά: η Εκκλησία γεννήθηκε σε ένα άλλο πλαίσιο που αγκαλιάζει όλα τα υπόλοιπα. Ρόλος της πάλι είναι όχι να κατατροπώσει ότι τη πολεμάει. Αυτό δεν αποτελεί μέρος της Θεολογίας της- κάθε άλλο. Ρόλος της είναι να μεταποιήσει ό,τι τη πολεμάει. Κι εκεί είναι η διαφορά της ηθικής της από την ανηθικότητα των μέσων. Κι εκεί που πολεμάται, ο λαός ξυπνάει και συσπειρώνεται. Βλέπει ότι η μάνα του βρίζεται από τους «αλήτες που ζουν στην ίδια γειτονιά» και αντιδρά! Και οι Ποιμένες της αγρυπνούν και τότε έρχεται το Άγιο Πνεύμα και ενώνει τα άγχη και τους αγώνες των τοπικών Εκκλησιών και γυρίζουν πίσω το χρόνο και την ιστορία να πιούν από το κοινό ποτήρι που κάποτε ένωσε τον κόσμο ολόκληρο για να συνεχίσουν και υγιώς να πορεύονται. Ο λόγος τούτος δεν είναι μια επευφημία για το μεγάλο γεγονός της Σύναξης των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών στο Φανάρι τούτες τις μέρες. Αυτοί οι ποιμένες της Εκκλησία έχουν τις ευλογίες των πατέρων και πρωτοστατών των κινήσεων αυτών, των Δώδεκα, του Αθανασίου, του Νικολάου, του Ταρασίου, του Φωτίου, του Παλαμά ως των εσχάτων, του Αθηναγόρου, του Δημητρίου…
Και μαζευτήκαμε όλοι οι Ορθόδοξοι λαοί, γύρω από το τραπέζι της Ενότητας όπως αυτό με απόλυτη ακρίβεια εκφράζεται μέσα στο πλαίσιο της Θείας Ευχαριστίας. Και ήσαν όλοι εκεί – όπως την αρχαία Εκκλησία- και για όσους δεν ήταν, επειδή η ιστορία θέλησε έτσι, ο λαός και οι ποιμένες του προσεύχονται… Και όπως πάλαι, μαζευτήκαμε και δώσαμε φιλήματι αγίω – ξεχάσαμε ό,τι μας απομακρύνει και γίναμε πάλι «ένα» μπροστά στη κοινή τράπεζα. Ήπιαμε από το ίδιο ποτήρι και θυμηθήκαμε παλιές ζωογόνες αναμνήσεις- δίνοντας την ευχαριστία και αναγνώριση στη πολύπαθη μητέρα που μας έδωσε κάποτε το φώς του Χριστιανισμού. Τούτο από του νυν και έως του αιώνος: Εκεί που πραγματώνεται η Βασιλεία των εσχάτων, που έγινε πραγματικότητα ενώνοντας το χρόνο από την πρώτη ως την όγδοη ημέρα, εκεί που ατελεύτητα πραγματώνεται η Ανάσταση και η Βασιλεία δεν έχει τέλος- υποδεχθήκαμε όλοι μαζί- εν μια τη φωνη- ψάλλοντας το εσπέρας προκείμενον : « Ο Κυριος Εβασίλευσεν, ευπρέπεια ενεδύσατο», τον Βασιλέα των Βασιλευόντων.
