Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2008

La piena unità è dono di Dio - Η πλήρης Ενότητα είναι δώρο Θεού




Μετάφραση της εισήγησης του Μοns. Eleuterio F. Fortini επί τη επετείω της εκατονταετηρίδος της προσευχητικής περιόδου της Καθολικής Εκκλησίας για την Ενότητα των Χριστιανών.




PONTIFICIO CONSIGLIO PER LA PROMOZIONE DELL'UNITÀ DEI CRISTIANI
RIFLESSIONE DI MONS. ELEUTERIO F. FORTINO
Prima lettera ai Tessalonicesi San Paolo e l'ecumenismo
L'attualità dell'iniziativa di padre Paul Wattson e
i fondamenti teologici nel Concilio Vaticano II

Ποντιφικιανό Συμβούλιο για την Προώθηση της Ενότητας των Χριστιανών
Συλλογισμός του Mons. Eleuterio F. Fortino
Πρώτη προς Θεσσαλονικείς Επιστολή
Ο Απόστολος Παύλος και ο Οικουμενισμός
Η επικαιρότητα της πρωτοβουλίας του πατρός Paul Wattson
και οι θεολογικές βάσεις της Β’ Βατικανής Συνόδου.

Ancora e ancora preghiamo il Signore". Quest'invito del diacono, spesso ripetuto nel corso delle celebrazioni bizantine, sembra fare eco al tema scelto per la Settimana di preghiera per l'unità di quest'anno. A cento anni dall'inizio della prassi organizzata di una preghiera per l'unità dei cristiani, viene rivolto l'invito a "pregare continuamente", incessantemente, "senza interruzione" (1 Tessalonicesi 5, 17).

«Έτι και Έτι εν Ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν». Μ’ αυτή τη προτροπή του διακόνου η οποία συνεχώς επαναλαμβάνεται κατά τη διάρκεια των τελετών του βυζαντινού τυπικού, κατ’ αυτόν, λοιπόν, τον τρόπο μοιάζει να πραγματώνεται το οργανωμένο περιεχόμενο της προσευχής του τρέχοντος έτους το οποίο είναι αφιερωμένο στην Ενότητα. Πέρασαν εκατό χρόνια από τότε που ξεκίνησε αυτό το έθιμο το οποίο έχει να κάνει με το «αδιαλείπτως προσεύχεσθε», παντοτινά, και «ακατάπαυστα»(1Θεσς. 5, 17)

1. Il Decreto del Concilio Vaticano II sull'ecumenismo si chiude con l'affermazione che "questo santo proposito di riconciliare tutti i Cristiani nell'unica Chiesa di Cristo, una e unica, supera le forze e le doti umane", e "perciò" il Concilio "ripone tutta la sua speranza nell'orazione di Cristo per la Chiesa" (UR, 24). Quando il Decreto tratta l'esercizio dell'ecumenismo, chiede di situare le preghiere private e pubbliche in quel nucleo centrale che indica come "l'anima di tutto il movimento ecumenico", sottolineando che "queste preghiere in comune sono senza dubbio un mezzo molto efficace per impetrare la grazia dell'unità" (UR, 8).

Το θέσπισμα της Β’ Βατικανής Συνόδου σε σχέση με τον οικουμενισμό ολοκληρώθηκε με την άποψη σύμφωνα με την οποία «αυτός ο άγιος σκοπός της συνένωσης των χριστιανών στην ενωμένη Εκκλησία του Χριστού, τη μια και μοναδική, ξεπερνά τις ανθρώπινες δυνάμεις και δυνατότητες και «γι’ αυτό», η Σύνοδος, «εναπέθεσε όλη την ελπίδα της πάνω στη προσευχή προς το Χριστό, για την Εκκλησία». Αφού το θέσπισμα εξετάζει σε βάθος τη προετοιμασία για την άφιξη του Οικουμενισμού, ζητά τις ατομικές και δημόσιες προσευχές να γίνουν ένα ούτως ώστε να φανερωθεί « το πνεύμα της ολοκλήρωσης της οικουμενικής κίνησης», με βασικό άξονα ότι αυτή η κοινή προσευχή – αναμφίβολα- αποτελεί αρκετά αποτελεσματικό μέσο παράκλησης ώστε να επέλθει η ευλογία που χαρακτηρίζει την ενότητα.

2. In quest'anno 2008 ricorre il centenario dell'inizio della prassi di pregare regolarmente per l'unità dei cristiani per opera di padre Paul Wattson, un ministro episcopaliano (anglicano degli Stati Uniti), co-fondatore della Society of the Atonement (Comunità dei frati e delle suore dell'Atonement) a Graymoor (Garrison, New York), che in seguito aderì alla Chiesa cattolica; la sua iniziativa continua fino ai nostri giorni. A Roma la Congregazione dei Frati francescani dell'Atonement è presente e impegnata nella promozione della ricerca dell'unità dei cristiani attraverso il "Centro Pro Unione".

Το τρέχον έτος, 2008, συμπληρώνονται εκατό χρόνια από αυτή τη προγραμματισμένη (θεσμοθετημένη) προσευχή για την Ενότητα μέσα στο έργο του πατρός Paul Wattson, ενός επισκοπιανού εφημερίου (Αγγλικανός των Η. Π. Α), επαν-ιδρυτή της Αδελφότητας της Εξιλέωσης (κοινότητα με Αδελφούς και Αδελφές της Εξιλέωσης) στο Graymor (Garrison, New York) οι οποίοι ακολουθούν τα δόγματα της Καθολικής Εκκλησίας. Η πρωτοβουλία του συνεχίζεται ωε τις μέρες μας. Στη Ρώμη, η συνδιάσκεψη των Φραγκισκανών Αδελφών αποτελεί πραγματικότητα και έχει να κάνει με τη διερεύνηση ενός συστήματος «προς την Ένωση».

Proprio per commemorare questo avvenimento, il Pontificio consiglio per la promozione dell'unità dei cristiani ha chiesto alla Comunità dell'Atonement di Graymoor di ospitare il Comitato misto per la preghiera composto da rappresentanti del Consiglio ecumenico delle Chiese e della Chiesa cattolica che annualmente prepara i sussidi che vengono poi divulgati nel mondo intero. Dal 1908 la prassi della preghiera per l'unità ha avuto una lenta, ma graduale evoluzione, nella sua impostazione e nella diffusione nel mondo.

Αρμόδιο για την υπενθύμιση αυτού του γεγονότος, το Ποντιφικιανό Συμβούλιο για την προώθηση της Ενότητας των Χριστιανών, ζήτησε από την κοινότητα της Εξιλέωσης του Graymor να φιλοξενήσει τη μικτή επιτροπή για τη προσευχή η οποία αποτελείται από εκπροσώπους του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών και της Καθολικής Εκκλησίας η οποία ετησίως προετοιμάζει τα συμπεράσματα που έρχονται να γνωστοποιηθούν, έπειτα, στον κόσμο ολόκληρο. Από το 1908, η συνήθεια της προσευχής για την Ενότητα έπασχε από μια βραδύτητα όμως επήλθε μια βαθμιαία εξέλιξη στην εγκαθίδρυση της και στην εξάπλωση της στον κόσμο.

La Settimana di preghiera per l'unità dei cristiani nel 2008 celebra il centenario dell'istituzione dell'Ottavario per l'unità della Chiesa. Questo titolo scelto da padre Wattson è stato trasformato in Settimana di preghiera per l'unità dei cristiani in seguito all'impostazione data dall'abbé Paul Couturier (1936). Il cambiamento di terminologia rispecchia lo sviluppo della storia della preghiera per l'unità. Per la Chiesa cattolica, il Decreto del Concilio Vaticano II ha dato un'impostazione teologicamente fondata ed ecumenicamente aperta tanto da rendere possibile un'ampia partecipazione degli altri cristiani alla preghiera comune. Dal 1968 si è instaurata una feconda collaborazione con il Consiglio ecumenico delle Chiese, elaborando e divulgando insieme i sussidi su un tema concordato, diverso di anno in anno.

Η εβδομάδα της Προσευχής για την Ενότητα των Χριστιανών, το 2008, εορτάζει εκατό χρόνια από τη σύσταση του « Ottavario για την Ενότητα της Εκκλησίας» ( σημ. μετ. ottavario προφανώς κάνει χρήση αυτής της λέξης για να συναρτήσει το κίνημα με τη θεμελιώδη θεολογία της Εκκλησίας περί Ογδόου Ημέρας). Αυτός ο τίτλος επελέγη από τον πατέρα Wattson και μετασχηματίσθηκε σε εβδομάδα Προσευχής για την Ένωση των Χριστιανών, επακόλουθο των τοποθετήσεων του ηγουμένου Paul Couturier (1934). H αλλαγή της ορολογίας αντανακλά σ’ αυτή την ιστορία της συνήθειας της Προσευχής για την Ενότητα. Για την Καθολική Εκκλησία η θέσπιση της Β’ Βατικανής Συνόδου έδωσε μια τοποθέτηση θεολογικά θεμελιωμένη και οικουμενικά αρκετά ανοικτή για να εκφράσει δυνητικά ένα τεράστιο μήνυμα για τους άλλους χριστιανούς σε σχέση με τη κοινή Προσευχή. Από το 1968 άρχισε μια γόνιμη συνεργασία (της Καθολικής Εκκλησίας )με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, βάσει της οποίας εργάζονται και κοινοποιούν μαζί τα παρεχόμενα συμπεράσματα πάνω σε θέματα που συμφωνούνται εξίσου, τα οποία διαφέρουν από έτος σε έτος.

In relazione a questo centenario, il Pontificio consiglio per la promozione dell'unità dei cristiani ha chiesto alla Commissione ecumenica dei vescovi degli Stati Uniti di scegliere e di proporre un primo progetto per i sussidi dell'anno 2008. È stato scelto il tema "Pregate continuamente", indicando come testo base una breve pericope della Lettera di san Paolo ai primi cristiani di Tessalonica (1 Ts 5, 12a.13b-18), una delle più antiche lettere di Paolo. La prima comunità cristiana di Tessalonica era stata fondata da Paolo; in seguito egli aveva sentito che serie difficoltà, provenienti dall'esterno, ma anche da divisioni interne, agitavano quella comunità provocando divisioni e opposizioni. Informato, Paolo si indirizzò a quella comunità con due lettere
Σε σχέση με τον εορτασμό των εκατό ετών, το Ποντιφικιανό Συμβούλιο για την προώθηση της Ενότητας των Χριστιανών ζήτησε από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών μερικούς επικόπους από τις Η.Π.Α με σκοπό να διαλέξουν και να αξιολογήσουν τα πρώτα αποτελέσματα των συμπερασμάτων που επήλθαν κατά τις εργασίες του έτος 2008. Επελέγη το θέμα «προσεύχεσθε αδιαλείπτως» όπως παρουσιάζεται στο κείμενο της επιστολής του Παύλου προς τους πρώτους χριστιανούς της Θεσσαλονίκης (1 Θεσς. 5, 12, 13-18). Η πρώτη χριστιανική κοινότητα της Θεσσαλονίκης ήταν ιδρυμένη από τον Παύλο. Επομένως, σχετικά με αυτήν γνώριζε τις σημαντικές δυσκολίες που προέρχονταν από εξωτερικούς παράγοντες αλλά επίσης και από εσωτερικές δυσκολίες οι οποίες υπήρχαν και προκαλούσαν σχίσματα και εντάσεις. Ενημερωμένος, ο Παύλος, αποστέλλει προς αυτή τη κοινότητα δύο επιστολές.

3. Il breve ma denso testo biblico contiene una serie di consigli, esortazioni, ordini paterni emananti dall'amore che Paolo nutriva per questa comunità sorta dalla sua predicazione. Egli si rivolge ai Tessalonicesi con "Vi prego ... vivete in pace tra voi" (1 Ts 5, 13). I cristiani riconciliati in Cristo devono dare testimonianza della redenzione ricevuta e della comunione ristabilita con Dio. Il tema della riconciliazione e della pace tra i discepoli di Cristo è dominante nell'insegnamento di Paolo

Η σύντομη αλλά και άρτια βιβλική περικοπή αποτελείται από μια σειρά συμβουλών, παρακινήσεων και πατρικών παραγγελιών που πηγάζουν απ’ την αγάπη την οποία τρέφει ο Παύλος προς τη κοινότητα- απότοκο του κηρύγματός του. Σ’ αυτούς, λοιπόν, τους Θεσσαλονικείς απευθύνεται με τα εξής «ἡγεῖσθαι αὐτοὺς ὑπερεκπερισσοῦ ἐν ἀγάπῃ διὰ τὸ ἔργον αὐτῶν. εἰρηνεύετε ἐν ἑαυτοῖς. παρακαλοῦμεν δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, νουθετεῖτε τοὺς ἀτάκτους, παραμυθεῖσθε τοὺς ὀλιγοψύχους, ἀντέχεσθε τῶν ἀσθενῶν, μακροθυμεῖτε πρὸς πάντας θεσς. 5, 13-14)». Οι χριστιανοί που ενώθηκαν με τον πρέπει να δίνουν μαρτυρία της Δωρεάς και της Κοινωνίας που ανανεώνεται με το Θεό. Το θέμα της συμφιλίωσης και της Ειρήνης μεταξύ των μαθητών του Χριστού αποκτά κυρίαρχη θέση σο έργο του Παύλου.

Anche ai primi cristiani di Efeso egli ricorda questo tema fondamentale e lo collega direttamente a quello della vocazione cristiana. "Vi scongiuro di tenere una condotta degna della vocazione a cui siete stati chiamati ... studiandovi di conservare l'unità di spirito nel vincolo della pace" (Ef 4, 3). E ripresenta loro il fondamento teologico: "Non c'è che un solo Signore, una sola fede, un solo battesimo" (Ef 4, 5). La pace è un dono di Dio che i discepoli ricevono e che sono chiamati a tradurre nelle espressioni concrete della vita personale e comunitaria

Επίσης στους πρώτους χριστιανούς της Εφέσου, υπενθυμίζει αυτό το θεμελιακό ζήτημα και το συνδέει απ’ ευθείας μ’ αυτό της χριστιανικής κλήσης «σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης(Εφ. 4,3)». Παρουσιάζει σ’ αυτούς τη θεολογική θεμελίωση «εἷς κύριος, μία πίστις ἓν βάπτισμα (Εφ. 4,5)». Η Ειρήνη είναι δώρο του Θεού το οποίο οι μαθητές λαμβάνουν και για το οποίο έχουν κληθεί να πρεσβεύουν στη πραγματική του έκφραση στη κοινή και ιδιωτική ζωή.

4. Nel corpo del testo scelto, Paolo dà alcune "indicazioni per risolvere le tensioni" della comunità di Tessalonica, indicazioni che vengono proposte come utili anche per la situazione attuale dei cristiani per la ricerca della loro riconciliazione e della loro piena unità. La divisione, e spesso le contrapposizioni polemiche tra i cristiani nel nostro tempo, vanno risolte per mezzo del dialogo teologico, ma vi è un grande spazio di relazioni fraterne da istituire e realizzare per creare nuove condizioni di vita fraterna e pacifica

Στο κύριο σώμα του κειμένου που επιλέχθηκε ο Παύλος δίνει μερικές οδηγίες «ώστε να εκλείψουν οι εντάσεις», στη κοινότητα της Θεσσαλονίκης , οδηγίες που έρχονται να υποδηλώσουν την χρησιμότητα, επίσης, της επικαιρότητας της χριστιανικής ιδιότητας. Η βαθιά διαφωνία και συχνά ιδεολογική αντίθεση μεταξύ των χριστιανών του καιρού μας έρχονται να βρεθούν στο κέντρο του θεολογικού διαλόγου που βέβαια εκεί βρίσκεται ένας ανοιχτός χώρος όσον αφορά τις αδελφικές σχέσεις ως προς την πραγμάτωση της αναζήτησης νέων οδηγιών στα πλαίσια της αδελφικής και ειρηνικής ζωής.

Il brano si conclude con l'affermazione che "questa è la volontà di Dio in Cristo Gesù verso di voi", verso i discepoli: fare il bene reciprocamente, evitare le ritorsioni al male ricevuto, sostenere i deboli, esercitare la pazienza con tutti, vivere nella letizia, rendere grazie a Dio in ogni cosa. Il testo paolino dà altre indicazioni valide pure come metodo per l'ecumenismo e come apertura al futuro: "Non spegnete lo Spirito, non disprezzate le profezie, esaminate ogni cosa, tenete ciò che è buono" (1 Ts 5, 19). Quest'ultima indicazione favorisce un atteggiamento positivo verso il patrimonio delle altre Chiese e Comunità ecclesiali con cui si può avere uno scambio di beni per la crescita cristiana e quindi ecumenica comune. Un tale processo nella storia dell'ecumenismo recente è stato indicato come "dialogo della carità", essenziale per ristabilire il clima di fraternità, necessario per una cooperazione di tutti verso l'unità. Paolo non presenta questo orientamento come semplice strumento utilitaristico di politica ecclesiastica, ma lo riconduce a Dio stesso. Questa è la volontà di Dio in Cristo verso l'insieme dei discepoli. In questa prospettiva Paolo auspica che "il Dio della pace vi santifichi fino alla perfezione" (1 Ts 5, 23).

Το απόσπασμα ολοκληρώνεται με την ευλογία εν είδει προτροπής η οποία έχει ως εξής «αυτή είναι η επιθυμία του Θεού εν Χριστώ Ιησού για εσάς». Ανάμεσα, λοιπόν, στους μαθητές δημιουργείται η καλή σχέση, αποφεύγεται ο αντίλογος που είναι αποτέλεσμα λανθασμένων αντιλήψεων, ωθείται η μακροθυμία, η ευτυχισμένη ζωή, αναπαράγεται η ευχαριστία προς τον Θεό για κάθε πράγμα. Το ανάγνωσμα του Παύλου δίνει κι άλλες λειτουργικές οδηγίες, μαζί μ’ αυτές, που έχουν να κάνουν με το άνοιγμα στον οικουμενισμό και στο μέλλον« τὸ πνεῦμα μὴ σβέννυτε, προφητείας μὴ ἐξουθενεῖτε, πάντα δὲ δοκιμάζετε, τὸ καλὸν κατέχετε, ἀπὸ παντὸς εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε. (1Θεσς. 5,19-22). Αυτή η τελευταία προτροπή ευνοεί τη θετική διάθεση, πολύτιμο εργαλείο ανάμεσα στη κληρονομιά των άλλων εκκλησιών για την εκκλησιαστική ενότητα μαζί με την οποία επέρχεται μια ανταλλαγή πνευματικών αγαθών που ωθούν τη χριστιανική ανάπτυξη και την δημιουργία μιας κοινής οικουμένης. Τέτοιου είδους διαδικασία μέσα στα πλαίσια της Ιστορίας του Οικουμενισμού, που διακρίνεται για την επικαιρότητα της όπως ο «ο διάλογος για την ελεημοσύνη» είναι απαραίτητος για την ανανέωση του παραγωγικού κλίματος. Ο Παύλος δεν παρουσιάζει αυτή τη κατεύθυνση ως ένα πράγμα απλό και λειτουργικό ως προς την εκκλησιαστική πολιτική, αλλά την αποδίδει στον ίδιο τον Θεό. Αυτή είναι η βούληση του Θεού εν Χριστω για όλους μαζί τους μαθητές. Μ’ αυτή την άποψη ο Παύλος προλέγει ότι « Αὐτὸς δὲ θεὸς τῆς εἰρήνης ἁγιάσαι ὑμᾶς ὁλοτελεῖς, καὶ ὁλόκληρον ὑμῶν τὸ πνεῦμα καὶ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα ἀμέμπτως ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τηρηθείη. (1Θεσς. 5,23)»

5. Tra le indicazioni date da san Paolo vi è il consiglio che è stato proposto come titolo del tema della preghiera per l'unità di quest'anno: "Pregate continuamente" (1 Ts 5, 17), pregate di continuo, "senza interruzione" (adialèiptos), "incessantemente", "senza intermissione", secondo altre traduzioni. In "ogni tempo e luogo", come richiede la preghiera delle ore nella Chiesa bizantina. Il paradossale consiglio di san Paolo - pregare senza interruzione - ha fatto molto riflettere gli uomini spirituali. I Racconti di un pellegrino russo hanno inizio proprio con questo problema: "Come è possibile pregare senza interruzione?". Eppure il consiglio di san Paolo si riferisce a tutti i discepoli di Cristo. Il Comitato misto che ha proposto il tema applica il consiglio della preghiera ininterrotta anche alla promozione dell'unità di tutti i cristiani. La proposta della preghiera non è limitata ad "una" settimana, ma si estende all'intero anno

Μεταξύ των υποδείξεων που δόθηκαν από τον Παύλο στο παρόν κείμενο, βρίσκεται μια προτροπή η οποία αποτέλεσε και την πρόταση για το περιεχόμενο της προσευχής αυτού του έτους «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε» (1Θεσς. 5,17), προσεύχεσθε συνεχώς, χωρίς διακοπή, ακατάπαυστα, χωρίς διάλειμμα όπως αλλιώς θα μπορούσε να μεταφραστεί το παρόν. «Εν παντί καιρώ και τόπω» όπως ζητά η προσευχή της Βυζαντινής Εκκλησίας. Το παράδοξο της προσευχής του Παύλου «προσεύχεσθε αδιάλειπτα» δημιούργησε προβληματισμούς σε πνευματικούς ανθρώπους. Οι διηγήσεις ενός Ρώσου προσκυνητή έθεταν ως αρχή αυτό το ερώτημα «πώς γίνεται να προσεύχεται κανείς αδιάκοπα;» Ωστόσο η προτροπή του Αγίου Παύλου κατευθύνεται προς όλους τους μαθητές του Χριστού. Η μικτή επιτροπή ,έτσι, πρότεινε το θέμα της «αδιάκοπης προσευχής» επιφορτισμένης με το αίτημα για τη προώθηση της ενότητας των χριστιανών. Η προσφορά της προσευχής δεν περιορίζεται για μιαν εβδομάδα αλλά επεκτείνεται ολόκληρο το χρόνο.

In un'indicazione sull'uso dei sussidi, il Comitato misto, che ha preparato i testi, afferma: "Incoraggiamo i fedeli a considerare il materiale presentato in questa sede come un invito a trovare opportunità in tutto l'arco dell'anno per esprimere il grado di comunione già raggiunto tra le Chiese e per pregare insieme per il raggiungimento della piena unità che è il volere di Cristo stesso. Il testo viene proposto nella convinzione che, ove possibile, venga adattato agli usi locali, con particolare attenzione alle pratiche liturgiche nel loro contesto socio-culturale e alla dimensione ecumenica". Cento anni or sono ha avuto inizio la pratica della preghiera per l'unità. Quest'anno si celebra quell'inizio per una nuova sollecitazione. Si incoraggia a continuare la preghiera per l'unità e a farla "senza interruzione". Il pellegrinaggio verso la piena unità ha bisogno assoluto del viatico della grazia di Dio da invocare ogni giorno. La piena unità è dono di Dio.

Σε μια οδηγία σε σχέση με την έμπρακτη χρησιμοποίηση των συμπερασμάτων, η μικτή επιτροπή που είχε προετοιμάσει τα κείμενα διαβεβαιώνει «Εμψυχώνουμε τους πιστούς στην εξάσκηση στη διενέργεια αυτής της προσευχής που παρουσιάζεται ως εδώ σαν μια πρόσκληση για να βρεθεί η ευκαιρία μέσα στη περίοδο ενός έτους για να εκφραστεί η πρόοδος του επιτεύγματος της πλήρους ενότητας η οποία αποτελεί βούληση του ίδιου του Χριστού». Ει δυνατόν, το κείμενο προτείνεται στη πίστη που προσαρμόζεται στα τοπικά έθιμα με ιδιαίτερη προσοχή στις λειτουργικές πρακτικές, στο κοινωνικό-πολιτιστικό περιβάλλον που τις περιβάλλει και στις διαστάσεις της Οικουμένης. Εκατό χρόνια τώρα, ξεκίνησε αυτή η προσευχή για την ενότητα. Αυτό το έτος εορτάζεται η αρχή για μια νέα παράκληση. Ενθαρρύνεται η συνέχεια της προσευχής και η διατήρηση της ως αδιαλείπτου. Το οδοιπορικό προς την πλήρη ενότητα έχει απόλυτη ανάγκη από την καθημερινή επίκληση του θεϊκού Ελέους. Η πλήρης ενότητα είναι δώρο Θεού.

6. La prassi della preghiera per l'unità offre l'opportunità a tutti i battezzati di partecipare al movimento ecumenico e non si limita a coloro che vivono in contesti interconfessionali, ma a tutti coloro che professano la Chiesa una, santa, cattolica e apostolica. Nell'enciclica sull'ecumenismo, il servo di Dio Giovanni Paolo II ha sottolineato l'importanza della preghiera comune e continua: "Sulla via ecumenica verso l'unità, il primato spetta senz'altro alla preghiera comune, all'unione orante di coloro che si stringono insieme attorno a Cristo stesso".

Η συνήθεια της Προσευχής για την Ενότητα προσφέρει μιαν ευκαιρία σ’ όλους τους βαπτισμένους να συμμετέχουν στην οικουμενική κίνηση και να μη περιορίζεται σ’ αυτούς που ζουν σε κατάσταση μόνωσης αλλά σε όλους αυτούς που πρεσβεύουν τη Μία, Αγία και Αποστολική Εκκλησία. Σε εγκύκλιο με σχέση με τον Οικουμενισμό, ο υπηρέτης του Θεού, Ιωάννης Παύλος ο Β΄ είχε υπογραμμίσει τη σημαντικότητα της κοινής και συνεχόμενης προσευχής μέσα στη πορεία της Οικουμένης με την υπεροχή να ανήκει το δίχως άλλο στη κοινή προσευχή, στην ενωμένη προσευχή αυτών οι οποίοι όλοι μαζί ενώνονται με τον ίδιο τον Χριστό.